Ο λύκος που φυλάει τα πρόβατα

Την Πέμπτη που μας πέρασε η Σερβία ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το εν λόγω κράτος δεν διακρίνεται για τις επιδόσεις του στον τομέα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το αντίθετο μάλιστα. Σε ένα υποθετικό πρωτάθλημα κατοχύρωσης των ατομικών ελευθεριών μάλλον θα πήγαινε κατ΄ευθείαν για υποβιβασμό. Όχι ότι όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη του ιστορικού αυτού διεθνούς οργανισμού είναι Παναγίες σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό που τοποθετεί όμως τη Σερβία σε περίοπτη θέση ανάμεσα στους τελευταίους είναι τα γνωστά επιτεύγματα του σερβικού στρατού στο Σεράγεβο καθώς και η επίμονη άρνηση της νυν κυβέρνησης να συλλάβει τον στρατηγό Μλάντιτς και να τον παραδώσει προκειμένου να δικαστεί στη Χάγη.

Είναι περίεργο πάντως πως ούτε ένας από τους εκπροσώπους των 46 κρατών-μελών στο Συμβούλιο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, όχι μόνο διαμαρτυρήθηκε αλλά ούτε καν έκανε νύξη για το γελοίο του πράγματος, να εκπροσωπείται δηλαδή ένας οργανισμός, ακρογωνιαίος λίθος του οποίου είναι η κατοχύρωση του κράτους-δικαίου και η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, για τους επόμενους έξι μήνες από τη Σερβία. Κάτι σαν να βάζεις τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα.

Είναι όμως όντως περίεργο ; Αν κοιτάξουμε προσεκτικότερα θα διαπιστώσουμε ότι αυτή η σιωπή είναι αφ΄εαυτής εύγλωττη καθώς επιβεβαιώνει την εφαρμογή από τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης του γνωστού κανόνα του διεθνούς δικαίου « μεταξύ κατεργαραίων, ειλικρίνεια ». Με άλλα λόγια, τα σημαντικότερα από τα κράτη-μέλη του οργανισμού έχουν και τα ίδια αρκετές βρωμιές κάτω από το χαλάκι τους. Προτιμούν λοιπόν να σφυρίζουν αδιάφορα σε περιπτώσεις όπως αυτή της Σερβίας, από το να παίρνουν καταγγελτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες όμως στο τέλος- τέλος μπορεί και να τους αναγκάσουν να πάρουν σκούπα και φαράσι στο ίδιος τους το σπίτι. Τί να πουν, έτσι, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία για τη Σερβία, όταν αυτά τα κράτη έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα της CIA για τη σύλληψη υπόπτων για τρομοκρατικές πράξεις και έκδοσή τους σε τρίτα κράτη, με σκοπό τον βασανισμό τους για λογαριασμό των ΗΠΑ ; Τί να πουν η Πολωνία και η Ρουμανία, στο έδαφος των οποίων η CIA είχε, κατά τα φαινόμενα, εγκαταστήσει μυστικά κέντρα κράτησης υπόπτων για τρομοκρατικές πράξεις ; Τι να πει και η Γαλλία, που διπλωματικώς υποστηρίζει αφρικανούς ηγέτες, υπεύθυνους για γενοκτονίες ;

Αλλά, βέβαια, τί να κάνει και το έρμο το Συμβούλιο της Ευρώπης, όταν μέλη του αποτελούν κράτη όπως η Ρωσία που το φτύνουν κατάμουτρα και το ίδιο υποκρίνεται ότι απλώς ψιχαλίζει ! Και δεν είναι μόνο η πεισματική άρνηση της Ρωσίας να επικυρώσει το 14ο Πρωτόκολλο, το οποίο θα επιτρέψει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στον τεράστιο όγκο ατομικών προσφυγών από το οποίο κατακλύζεται. Είναι περισσότερο η αδυναμία του Συμβουλίου της Ευρώπης να της τραβήξει το αυτί, όταν αυτό το κράτος βαρύνεται με σοβαρές παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης σχετικά με την Τσετσενία. Αντί το Συμβούλιο της Ευρώπης να απαιτεί ουσιαστική εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με την Τσετσενία, παρακολουθεί απλώς τη Ρωσία όχι μόνο να προστατεύει αλλά και να προάγει ιεραρχικώς τους αξιωματικούς, υπεύθυνους για πράξεις βασανιστηρίων, απαγωγές και δολοφονίες πολιτών σε αυτήν την περιοχή. Ακόμα και όταν Ρώσοι προσφεύγοντες στο ΕΔΔΑ δολοφονούνται με μαφιόζικο τρόπο, το Συμβούλιο της Ευρώπης δεν κουνάει το δαχτυλάκι του. Ούτε μια ανακοίνωση δεν εκδόθηκε τον Μάιο του 2003, όταν ένοπλοι άνδρες εισέβαλαν στην οικία της Zura Bitieva, η οποία είχε ήδη προσφύγει στο ΕΔΔΑ παραπονούμενη για παράνομη στέρηση της προσωπικής της ελευθερίας καθώς και για υποβολή σε βασανιστήρια. Δολοφόνησαν την ίδια και τρία μέλη της οικογένειάς της.

Το πρόβλημα με το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ότι δεν αντιλαμβάνεται πως με τέτοια μαλθακή και ενδοτική συμπεριφορά υποσκάπτει το ίδιο το μέλλον του. Διότι, αλήθεια, ποιό είναι το status αυτού του οργανισμού σήμερα ; Εκτός από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο χαίρει παγκόσμιας αναγνώρισης, κανένας άλλος θεσμός του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν θα έλειπε από την πολιτική περιουσία της Ευρώπης αν το ίδιο έπαυε αύριο να υφίσταται. Η μόνη σημερινή αξία του Συμβουλίου της Ευρώπης στην ευρωπαϊκή σκηνή είναι το να διαδραματίζει μια μορφή πολιτικής συνείδησης της ευρύτερης Ευρώπης, υπενθυμίζοντας στα κράτη-μέλη αυτά που είναι ή όχι ανεκτά από ένα σύγχρονο κράτος-δικαίου. Η νυσταλέα του συμπεριφορά, όπως στην περίπτωση της Σερβίας, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ροκανίζει αργά αλλά σταθερά τα ίδια τα θεμέλιά του. Έτσι, κάποια μέρα, ο άνεμος των πολιτικών αλλαγών θα το συμπαρασύρει σαν πύργο με τραπουλόχαρτα.

Ο νυν γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο βρετανός Terry Davis, υποστηρίζει βέβαια ότι με την ανάληψη της προεδρίας από τη Σερβία, η χώρα αυτή εκτίθεται περισσότερο στα μάτια της κοινής γνώμης, προσελκύει τα φώτα της δημοσιότητας και καλείται έμμεσα να λογοδοτήσει. Μπορεί. Όπως όμως εύστοχα λέει ο George Monbiot σε σχετικό άρθρο του στον Guardian, με την ίδια λογική θα έπρεπε να γίνει και ο Robert Mugabe ο επόμενος επί κεφαλής της Διεθνούς Αμνηστίας.

Black pig