Ο,τι χτίσατε, χτίσατε στον αιγιαλό! Δύο γαλλικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ με ελληνικό ενδιαφέρον, Depalle c. France και Brosset-Triboulet et autres c. France (GC), (nos 34044/02, 34078/02)

Με δύο αποφάσεις της 30ης Μαρτίου 2010, το Τμήμα διευρυμένης σύνθεσης του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου έκρινε ότι η άρνηση ανανέωσης της παραχώρησης χρήσης αιγιαλού στους προσφεύγοντες, οι οποίοι είχαν ανοικοδομήσει, με άδεια της διοίκησης, εξοχικές κατοικίες στις αρχές του προηγούμενου αιώνα σε ζώνη αιγιαλού, δεν παραβίασε το άρθρο 1 του Πρώτου προσθέτου πρωτοκόλλου, διάταξης που κατοχυρώνει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Ως προς την εφαρμογή αυτής της διάταξης, το ΕΔΔΑ θεώρησε ότι η επίδικη κατάσταση αποτέλεσε « ρύθμιση στη χρήση περιουσιακού αγαθού » και όχι « στέρηση ιδιοκτησίας », σύμφωνα με το άρθρο 1 του Πρώτου πρωτοκόλλου, αφού οι προσφεύγοντες υπέστησαν δραστικό περιορισμό στην απόλαυση περιουσιακού αγαθού, το οποίο αναμφισβήτητα υφίστατο εν προκειμένω λόγω της παρόδου μεγάλου χρονικού διαστήματος από την ανοικοδόμηση των παραθεριστικών κατοικιών. Είναι ενδιαφέρον ότι το Grand Chamber θεώρησε ότι υφίστατο όντως περιουσιακό αγαθό, καθώς οι προσφεύγοντες, μετά από τόσα καλοκαίρια στα εξοχικά τους, είχαν εύλογη πλέον προσδοκία απόλαυσης της περιουσίας τους και δεν ανέμεναν ότι ο κακός Νομάρχης θα τους έδινε κάποια ωραία πρωία τα παπούτσια στο χέρι.



Ωστόσο, ως προς την ουσία το ΕΔΔΑ κατέληξε σε μη παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιοκτησία υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας του αιγιαλού και της ανάπτυξης αντίστοιχης χωροταξικής πολιτικής (§81). Το ΕΔΔΑ επισήμανε έτσι ότι η γαλλική διοίκηση ενημέρωνε τακτικά τους προσφεύγοντες ότι η ανανεώση της άδειας ήταν προσωρινή και ότι μπορούσε να ανακληθεί χωρίς την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης. Επίσης, σημειώθηκε ότι η διοίκηση είχε επιχειρήσει να έλθει σε διακανονισμό με τους προσφέυγοντες, δεχόμενη να ανανεώσει εκ νέου την παραχώρηση χρήσης του αιγιαλού υπό τον όρο ότι αυτή θα ήταν προσωποπαγής και ότι δεν θα μπορούσαν οι ίδιοι να μεταβιβάσουν την κυριότητά των σπιτιών στα παιδάκια τους. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε δεκτό από τους προσφεύγοντες και το ΕΔΔΑ έκανε εμφανή τη δυσαρέσκειά του για τα τερτίπια των προσφευγόντων σε αυτό το σημείο. Ομολογώ ότι το τελευταίο ήταν έξυπνο κολπάκι της γαλλικής διοίκησης. Το ενδιαφέρον των αποφάσεων είναι ότι το Τμήμα διευρυμένης σύνθεσης προέβη σε γενικότερες κρίσεις ως προς την ανάγκη προστασίας του αιγιαλού στις ευρωπαϊκές χώρες και τη διαφάλιση της δημόσιας χρήσης του. Σημείωσε με νόημα ότι «δεδομένου του αυξανόμενου ενδιαφέροντος ανοικοδόμησης που συγκεντρώνουν οι παραλιακές ζώνες, η επίτευξη λελογισμένης οικοδομικής δραστηριότητας και η διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτές δικαιολογούν την εφαρμογή αυστηρότερης νομοθετικής πολιτικής σε αυτόν τον τομέα » (§89). Νομίζω ότι οι αποφάσεις αυτές αποκτούν μεγαλύτερη σημασία εν όψει και της συζήτησης που αναπτύσσεται τελευταία στην Ελλάδα για την επιβολή αυστηρότερων όρων στην εκτός σχεδίου δόμηση και ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά τα πολύπαθα νησιά των Κυκλάδων. Ήδη φαντάζομαι την Μπιρμπίλη να εφορμά από ψηλά, με τη ρομφαία και την Depalle ανά χείρας, και να ξυρίζει τους αιγιαλούς από τα καλόγουστα, ταπεινά, νεοελληνικά εξοχικούλια.