Η Σρεμπρενιτσα και οι"Ελληνες ηρωες"

Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε την προηγούμενη Δευτέρα, 26 Φεβρουαρίου, την πολυαναμενόμενη απόφαση στην υπόθεση που αφορούσε τις σφαγές των Βοσνίων μουσουλμάνων κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία, την περίοδο 1992-1995. Η απόφαση, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με μια λέξη ως «πολιτική», προσπάθησε να διατηρήσει τις λεπτές ισορροπίες στην περιοχή και να μη θέσει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας.

Σύμφωνα με την απόφαση, οι σφαγές της Σρεμπρένιτσα, τον Ιούλιο του 1995, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Συνθήκης του ΟΗΕ κατά της γενοκτονίας. Ωστόσο, η ευθύνη δεν μπορεί να καταλογιστεί στη Σερβία παρόλο που όχι μόνο η ίδια προσέφερε υλική και στρατιωτική βοήθεια στο σερβοβοσνιακό στρατό αλλα και δεν προέβη σε οποιαδήποτε ενέργεια για ν’αποτρέψει τη γενοκτονία. Μ’αυτόν τον τρόπο το Διεθνές Δικαστέριο έμμεσα επέρριψε την ευθύνη στους Σέρβους της Βοσνίας. Όσον αφορά στα επιχειρήματα των Βοσνίων ότι οι σφαγές στη Σρεμπρένιτσα ήταν απλά το τελευταίο επεισόδιο μιας σειράς ανάλογων εγκλημάτων που μόνο σκοπό είχαν τον αφανισμό του μουσουλμανικού στοιχείου από την περιοχή, οι δικαστές της Χάγης έκριναν ότι οι 200.000 φόνοι, οι βιασμοί, τα αποτρόπαια βασανιστήρια και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Βοσνίων μουσουλμάνων, αποτέλεσμα της «εθνικής εκκαθάρισης» που είχε αναλάβει να φέρει εις πέρας ο σερβοβοσνιακός στρατός δεν μπορούν να θεωρηθούν γενοκτονία υπό το φως της εν λόγω συνθήκης.

Ανεξάρτητα από τις πολιτικές συνέπειες σε διεθνές, ευρωπαϊκό και βαλκανικό επίπεδο, η απόφαση αυτή φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη μεγαλύτερη σφαγή που συντελέστηκε σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένα γεγονός που πρέπει να προκαλεί ντροπή στη διεθνή κοινότητα καθώς συνέβη σε μια πόλη που ήταν υπό την απόλυτη προστασία των κυανόκρανων του ΟΗΕ. Ένα γεγονός που, δυστυχώς, δεν προκαλεί αντίστοιχα συναισθήματα αποτροπιασμού στην πολιτισμένη και φιλάνθρωπη Ελλάδα για τη συμμετοχη και Ελλήνων εθελοντών στις σφαγές και την εν γένει στάση του ελληνικού τύπου και της ελληνικής κοινής γνώμης.

Προτιμά δηλαδή να ξεχνάει η ελληνική κοινή γνώμη ότι στη σφαγή των 8.000 αμάχων μουσουλμάνων συμμετείχαν και έλληνες εθελοντές, μέλη της ΕΕΦ (Ελληνική Εθελοντική Φρουρά). Η μονάδα αυτή, που αριθμούσε γύρω στα 60 μέλη και που ήταν ενσωματωμένη στον τακτικό σερβοβοσνιακό στρατό, ήταν ορκισμένη να συνδράμει τους αδελφούς Σέρβους ενάντια στους άπιστους μουσουλμάνους, υπερασπίζοντας τις αξίες της Ορθοδοξίας. Έτσι, λοιπόν, μετά τη «νίκη κατά των απίστων», η ελληνική σημαία υψώθηκε περήφανα στα ερείπια της ορθόδοξης εκκλησίας στη Σρεμπρένιτσα μαζι με τη σερβική, τη σημαία της Βεργίνας και του Βυζαντίου. «Κυματίζουν μαζί, δίπλα δίπλα και είναι η απόδειξη της αγάπης και της αλληλεγγύης των δύο λαών, της ευγνωμοσύνης των Σέρβων στρατιωτών για τη βοήθεια των Ελλήνων εθελοντών που πολεμούν κοντά τους», έγραφε διθυραμβικά ελληνική εφημερίδα λίγες μόνο μέρες μετά το αποτρόπαιο έγκλημα. Προς επιβράβευση του ηρωισμού και της αυταπάρνησης τους, τα παλλικάρια μας παρασημοφορήθηκαν από τον «ήρωα» Ράντοβαν Κάρατζιτς, που... τόσο άδικα διώκεται σήμερα σε διεθνές επίπεδο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο τελευταίος εξάλλου φέρεται να έχει πει ότι « οι Σέρβοι έχουν μόνο δύο φίλους, τον Θεό και τους Έλληνες».

Κάποιοι θα πουν ότι το γεγονός της συμμετοχής των Ελλήνων στη Σρεμπρένιτσα σταδιακά ξεχάστηκε. Ωστόσο αναρωτιέμαι: πώς μπορεί κάποιος να ξεχάσει στην Ελλάδα κάτι για το οποίο ουσιαστικά δεν έγινε ποτέ σοβαρή συζήτηση; Η ελληνική κοινωνία ακόμα αγνοεί τί πραγματικά συνέβη τον Ιούλιο του 1995 στην πολίχνη που στα ελληνικά σημαινει «Αργυρούπολη». Μπορεί ο ξένος τύπος να καταδίκασε τότε τα γεγονότα και να συνεχίζει ν’αναφέρεται με μελανά χρώματα στο μακελειό της Σρεμπρένιτσα (με συχνές αναφορές στην ελληνική συμμετοχή), αλλά στην Ελλάδα φορούσαμε και ακόμα φοράμε παρωπίδες. Διαδηλώσεις, συλλαλητήρια και πορείες συμπαράστασης υπερ των αδελφών Σέρβων και λαϊκά δικαστήρια κατά των Αμερικανών. Καθ’όλη τη διάρκεια του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, η ελληνική κοινή γνώμη υποστήριζε τυφλά τη Σερβία του Μιλόσεβιτς, θεωρώντας ότι όλα ήταν ένα ύπουλο σχέδιο των Αμερικανών για να έχουν τον απόλυτο έλεγχο της περιοχής. Δυστυχώς, δώδεκα χρόνια μετά, τίποτα δε δείχνει ότι η στάση μας άλλαξε. ‘Ολες οι ελληνικές εφημερίδες αναφέρονται στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου και ολες παραλείπουν ν’αναφερθούν στην ελληνική παρουσία.

Ειναι πραγματικά αστείο πώς εμείς οι Έλληνες είμαστε περήφανοι για όλα αυτά που κατάφεραν οι «αρχαίοι ημών πρόγονοι» και δείχνουμε ιδιαίτερο ζήλο στο ν’αναφερόμαστε στα επιτεύγματά τους με την πρώτη ευκαιρία. Ταυτόχρονα όμως είμαστε ικανότατοι στο να αποσιωπούμε τα λάθη μας, ιδιαίτερα αυτά που μας φέρνουν σε δύσκολη θέση, αυτά που θα έπρεπε να μας αναγκάζουν σε αυτοκριτική. Έτσι, αντί ν’αναζητούμε την αλήθεια και να καταλογίζουμε, όπου πρέπει, τις πολιτικές και ηθικές ευθύνες, προτιμούμε να στρουθοκαμηλίζουμε και να ελπίζουμε ότι τα επώδυνα για εμάς γεγονότα απλώς θα ξεχαστούν. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τη Σρεμπρένιτσα. Προσωπικά, δεν μπορώ παρά να νιώθω ντροπή.

Renard prechant