Ο Πωλ Ποτ, ο Ιουστινιανος και ο αραπης

Δύο πρόσφατες ιστορίες, φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους που όμως έχουν ως κοινό παρονομαστή τη σημασία της ελευθερίας της έκφρασης:
Στο Σικάγο, επ΄ευκαιρία της γιορτής των Τριών Ιεραρχών, η ελληνική παροικία της πόλης διοργάνωσε γεύμα στο οποίο παρέστησαν ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος και ο μητροπολίτης Ιάκωβος. Προσκεκλημένη ομιλήτρια ήταν η, ελληνικής καταγωγής, δεκαπεντάχρονη Προμηθέα, φαινόμενο στα μαθηματικά, αφού, όπως αναφέρει η Ελευθεροτυπία, σε ηλικία μόλις δεκατεσσάρων ετών έχει ήδη πάρει πτυχίο στα μαθηματικά από μερικά από τα γνωστότερα Πανεπιστήμια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χόμπυ της Προμηθέας είναι ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός. Και επειδή μάλλον η Προμηθέα δεν είναι παιδί που κάθεται στα αυγά του, αποφάσισε να τινάξει στον αέρα τη σεμνή τελετή αναπτύσσοντας με γλαφυρότητα το θέμα "Πώς ο χριστιανισμός, θρησκεία μίσους, κατέστρεψε τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό". Καταλαβαίνετε τί συνέβη ! Οι εμβρόντητοι ιεράρχες δεν ήξεραν πού να κρυφτούν, καθώς η Προμηθέα (ωραίο όνομα) παρομοίαζε τον Ιουστινιανό με τον Πωλ Ποτ. Με την πρόοδο της ομιλίας και καθώς η Προμηθέα ανέπτυσσε τον όχι και τόσο πατριωτικό ρόλο της Εκκλησίας κατά την περίοδο της εξέγερσης των Ελλήνων κατά της τουρκοκρατίας, διάφοροι ανεγκέφαλοι από το ακροατήριο άρχισαν να την προπηλακίζουν λεκτικώς. Προς τιμήν του, ο μητροπολίτης Ιάκωβος παρενέβη, για να υπενθυμίσει ότι το ακροατήριο όφειλε σεβασμό στην ομιλήτρια έτσι ώστε να μπορέσει η ίδια να ολοκληρώσει την παρουσίασή της.
Από την άλλη πλευρά, όχι πολύ μακριά από το Σικάγο, στη Νέα Υόρκη, στις 28 Φεβρουαρίου, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης αποφάσισε, όμοφωνα, να παρακινήσει τους κατοίκους της Νέας Υόρκης να αποφεύγουν τη χρήση της λέξης "nigger" (αράπης), λόγω του υποτιμητικού και ρατσιστικού της περιεχομένου. Σημειώνω ότι η απόφαση δεν προβλέπει την επιβολή ποινής σε περίπτωση χρήσης της εν λόγω λέξης, κάτι που ούτως ή άλλως θα προσέβαλε την Πρώτη Τροποποίηση του Αμερικανικού Συντάγματος που κατοχυρώνει την ελευθερία της έκφρασης. Ωστόσο, η απόφαση αυτή είναι ενδεικτική του στενόμυαλου τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται σήμερα το πρόβλημα του ρατσισμού και της διακριτικής μεταχείρισης. Στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του politically correct, στόχος της εξουσίας δεν είναι η δημιουργία των πραγματικών προϋποθέσεων εξάλειψης της διακριτικής μεταχείρισης των μαύρων αλλά η αποτροπή χρήσης της συγκεκριμένης λέξης που έχει ένα τέτοιο αρνητικό νοηματικό φορτίο. Οι λέξεις όμως δεν είναι τίποτε περισσότερο από οχήματα μεταφοράς ιδεών και νοοτροπιών. Αποτρέποντας ή απαγορεύοντας τη χρήση μιας λέξης δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να βαυκαλιζόμαστε ότι ξεριζώνουμε μια νοοτροπία. Και αυτό δότι ο ρατσιστής θα βρει ούτως ή άλλως τον τρόπο να περάσει τις ιδέες του έμμεσα, με πιο ύπουλο τρόπο και, μακροπρόθεσμα, προσδίδοντας σε κάποια άλλη λέξη το ίδιο αρνητικό νοηματικό περιεχόμενο. Όχι Γιάννης δηλαδή αλλά Γιαννάκης. Ενέργειες σαν αυτές του δημοτικού συμβουλίου της Νέας Υόρκης είναι άστοχες, διότι απλώς προσφέρουν την επίπλαστη πεποίθηση ότι κάτι γίνεται στο μέτωπο του ρατσισμού, ενώ παράλληλα το αυγό του φιδιού εκκολάπτεται με την ησυχία του λόγω της διατήρησης των οικονομικών ανισοτήτων και των διακρίσεων είτε αυτές αφορούν τους μαύρους είτε τους ομοφυλόφιλους είτε τις γυναίκες.
Για να επανέλθω από τη Νέα Υόρκη στο Σικάγο, αυτό που οφείλει να επιδιώκει η πολιτεία δεν είναι η διαγραφή των "κακών" λέξεων από το λεξιλόγιο, όσο κατάπτυστες και αν είναι αυτές. Αντίθετα, η εξουσία πρέπει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή ζωηρού και πραγματικού διαλόγου για όλα τα θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος είτε αυτά είναι η ρατσιστική συμπεριφορά είτε ο ρόλος του χριστιανισμού. Σκέφτομαι πόσα θα είχαν να κερδίσουν οι Έλληνες μαθητές εάν, αντί να διδάσκονται την Ιστορία και τα Θρησκευτικά υπό μορφή προπαγάνδας, όπως δηλαδή γίνεται σήμερα, είχαν μια Προμηθέα να κλονίζει τις βεβαιότητές τους και να τους προκαλεί να σκεφτούν λιγάκι πιο πέρα από τα αυτονόητα.

Black pig

Για τις ιστορίες της Προμηθέας και του "nigger" μπορείτε να επισκεφτείτε τις εξής ιστοσελίδες:
http://www.enet.gr/online/online_text/c=112,id=97934588
http://www.guardian.co.uk/usa/story/0,,2023817,00.html#article_continue